लेखणी अरुंधतीची

  मान्यवरांचा सत्कार - ``आता मान्यवरांचा सत्कार करु या.’’ भर समारंभात हे वाक्य ऐकलं की मला भीतीने कापरं भरतं. व्यासपीठावर शालीची घडी उघडताच मला भर उन्हाळ्यातही अंगावर काटा उभा राहतो. वा थंडीत घाम फुटतो. शाल उचलतांना तबकात गडगडणारा नारळ आता माझ्याच डोक्यात पडल्याच्या वेदना होतात. भूतबाधा झालेल्यावर मोराच्या पिसांचा कुंचा फिरवून त्यानी `झाडानी धरलेल्याला’ झोडपतात त्याप्रमाणे पुढे येणारा पुष्पगुच्छ “मला कुठलीही मोठेपणाची बाधा झाली नाही” असं मी केविलवाणेपणाने सांगत असतांनाही माझ्यावर फट्टकन बसतो आहे असं मला वाटतं. कित्येकवेळा फुलांच्या पार्श्वभागात काड्या खुपसून त्यांना तारा गुंडाळून सरळ उभं रहायला भाग पाडणारे फुलवाले मला पोर्च्युगीज वा इंग्रजांइतके क्रूर वाटतात.   कधी कधी घरात उन येत नसतांना वा बाल्कनी झाडांनी ओथंबून वाहात असतांना मिळणारी झाडाची/ तुळशीची कुंडी ‘ठेव आता मला तुझ्या डोक्यावर आणि चल पंढरीला’ म्हणून मला घराबाहेर ढकलत असते. चिमुकल्या कुंडल्यांपासून थेट पामच्या प्रशस्त झाडांपर्यंत असा भला मोठा स्पेक्ट्रम माझ्या घरात येण्यासाठी आसुसलेला असतो. त्यांनी घरात प्रवेश कर...

  गजरा - ऋतुबदलाची घोषणा पहिल्यांदा होते ती वृक्षांकडून. रस्त्याने जाता जाता अचानक एका परिचित वासाने मोहिनी घातली. चालता चालता अरे! हा तर गगनचाफा(बूच)! म्हणत असतांनाच गगनचाफ्याच्या झाडाखाली कधी आले कळलं नाही. खाली पांढर्‍याशुभ्र फुलांचा सडा सांडला होता. ताजं, पांढरंशुभ्र, चार पाकळ्यांच, लांब, पोकळ देठाचं फुल फुटपाथवरून उचलून नाकाशी लावून तो सुवास डोळे मिटून मनसोक्त छातीत भरून घेण्याची पुढची क्रिया आपोआप घडली. त्या सुवासाने प्रसन्न होत वर पाहिलं. सरळसोट बुंध्याचं उंचच उंच झाड गगनाशी स्पर्धा करत असतांना दुसरीकडे त्याची फुलं मात्र असंख्य घंटाचे झेले लोंबत असावेत त्याप्रमाणे जमिनीकडे दृष्टी लावून बसली होती. त्या झुंबरफुलांच असं लाडिक लाडिक हलणं कुणा छकुल्याच्या कानातील डुल हलल्याप्रमाणे मोठं गोड वाटत होतं. चालता चालता हातातील फूल काय करावं ह्या विचारात असतांना सर्व आठवणी एकदम शाळेत घेऊन गेल्या. शाळेमधे शांताबाईंनी ह्या बुचाच्या लांब दांड्या एकमेकात गुंफून वेणी बनवायला शिकवलं होतं. बूचाची फुलं संपली की मधुमालतीची पांढरी, गुलाबी, लाल अशी रंग बदलत जाणारी लांब देठाची फुलं गुंफत मधल्या...

                                    4 मुक्काम अहमदनगर 1981 आंधळी कोशिंबीर खेळतांना ज्याच्यावर राज्य आलं असेल त्याच्या डोळयावर रुमालाची पट्टी बांधून सारे स वं गडी त्याला गोल गोल फिरवत साईऽऽऽसुट्ट्यो म्हणत सोडून देतात तशीच माझ्या डोळ्यावर बदली नावाची रुमालाची घडी बांधून मला हया दाही भुवनसुंदर्‍या गोलगोल फिरवून सोडून देत .   मधूनच माझ्या आजू बाजूला जवळ येऊन मला आवाज देत माझ्या बाजूबाजूने पळत राहत . स्वतःवर राज्य आलेला जसा मधेच चपळाई करून जवळून पळणार्‍याला पकडतोच आणि कोणाला पकडलं हे पाहण्यासाठी डोळ्यावरील पट्टी मोठ्या कतुहलाने दूर करतो त्याप्रमाणे बदली नावाची माझ्या डोळ्यावरील पट्टी; पहिल्या गावाचं आवरण दूर करत असतांनाच कुठल्या विश्वसुंदरीचा हात मी पकडला आहे हे उत्सुकतेने मी पाहू लागे . आणि अचानक झालेल्या तिच्या दर्शनाने मी विस्मित / स्तिमित होऊन जात असे . आलटून पालटून त्यांचं होणारं दर्शन , त्यांची होणारी भेट , हसत हसत एकीने सोडून दिलेला हात अलगद दुसरीने हातात घेणं हा हृद्य सोह...